Architectonische nis
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een architectonische nis is een uitsparing of holte in de dikte van een muur.
Omschrijving
Nissen zorgen ervoor dat het muurvlak over een bepaalde hoogte en breedte dieper ligt dan de rest van de muur. Ze kunnen verschillende vormen hebben, zoals rechthoekig, halfrond of afgesloten met een boog. Nissen worden zowel binnen als buiten toegepast. Oorspronkelijk werden nissen gebruikt om muren te versieren en objecten zoals beelden of vazen te plaatsen. In religieuze contexten dienden ze vaak voor heiligenbeelden of als gebedsnis, zoals de mihrab in een moskee. In moderne interieurs hebben nissen vaak een praktische functie, bijvoorbeeld als opbergruimte, vergelijkbaar met een plank of rek, of voor het integreren van verlichting. Het aanbrengen van een nis vereist aandacht, zeker bij dragende muren, om de stabiliteit te behouden. Materialen variëren en kunnen onder meer baksteen, natuursteen, beton of gipsplaat omvatten.
Historische en functionele toepassingen
Historisch gezien werden nissen al toegepast door de Romeinen en in de Middeleeuwen in onder andere kerken voor beelden en verlichting. In woningen werden vroeger ook nissen gebruikt voor verlichting, zoals een kaarsnis. Naast decoratie en religieuze doeleinden, dienen nissen in moderne architectuur ook functionele doelen zoals opbergruimte, het creëren van visuele diepte, en het integreren van verlichting.
Soorten nissen en gerelateerde termen
Nissen kunnen variëren in vorm, waaronder rechthoekig, rondboog, spitsboog, driehoekig of schulpvormig. Een aedicula is een ombouw of stenen versiering in nis-vorm. Een apsis is een halfronde of veelhoekige nisvormige ruimte, vaak te vinden in kerken. Een blinde nis of blindnis is een nis die enkel visueel aanwezig lijkt. Spaarvelden zijn ondiepe, blinde nissen die vroeger werden toegepast om stenen te besparen en gevels te verlevendigen.
Vergelijkbare termen
Muurnis |
wandnis |
decoratieve nis
Gebruikte bronnen: